San Telmo Museoak ‘Jorge Oteiza eta Eduardo Chillida. Dialogoa 50eko eta 60ko urteetan’ erakusketa aurkeztu du

Bilduma honek mugarri bat eskaintzen du artearen historian, lehenengo aldiz, Oteizaren eta Chillidaren obra elkarrekin aurkeztean.

Donostiako San Telmo Museoak Jorge Oteiza eta Eduardo Chillida. Dialogoa, 50eko eta 60ko urteetan izeneko erakusketa paratu du urriaren 2ra arte. Bilduma honek mugarri bat eskaintzen du artearen historian, lehenengo aldiz, Oteizaren eta Chillidaren obra elkarrekin aurkeztean. Erakusketa berri honek bi artisten erakunde legatudunen adostasuna eta lankidetza jaso du, bai Jorge Oteiza Fundazio Museoarenak (Altzuza) eta Chillida Lekurenak (Hernani), eta XX. mendeko Europako eskulturan funtsezko bi figura hil zirenetik ia hogei urte igaro direnean aurkeztu da.

Javier Gonzalez de Durana komisario duen erakusketa honek dialogo bat pizten du haien eskulturen artean; bi hamarkada hauetan egindako sorkuntza-lanean oinarritua. Hain zuzen ere, garai hartan elkar ezagutu zuten Oteizak eta Chillidak, eta adiskidetasun harremana izateaz gain, bakoitzak arreta eta interes handiz ikusi zuen bestearen obra. Erakusketako ibilbideak beren pentsamendu estetikoen eta eskultura-lanen arteko elkarrizketa bat eskaintzen du, Oteizaren metafora paradigmatikoak eta Chillidaren metonimia sintagmatikoak maila berean agerian utzita.

Obrak ikuspegi kronologiko batetik hautatu dira. Hala, 1948an hasten da eta 1969an amaitzen da, Oteizak Arantzazuko Basilikako estatua-multzoa amaitu zuenean eta Chillidaren lehenengo obra publiko handia Europan instalatu zenean.

Etapa horretan, hasieran giza irudiaren gainean lan egiteko joera antzematen da biengan, baina azentu desberdinekin; Oteizarengan primitibista-espresionista eta Chillidarengan klasizista-arkaizantea. Bi kasuetan, ezaugarri antropomorfikoak ebidentzia arinetara murrizten dira, gorputzaren irudikapen naturalista desitxuratzen zuten garaiko beste artista batzuen ildo berean. Beren nortasun handiak bezain desberdinak hizkuntza bereziekin agertzen hasi ziren 50eko hasierako urteetatik aurrera. Chillidak Julio Gonzalezek irudikatutako tradizioari begiratu zion, burdinazko forjaketa landuz, nekazaritzako lanabesak gogora ekartzen dituzten materialetatik abiatuta irudiz osatutako unibertso bat zabaltzeko. Oteizak Henry Mooreren espazioari, hutsari eta masari buruzko ikerketetan sakondu zuen, irudi-sorta sendo eta dramatiko bat osatzeko, non hustuketa espresiboa, ez ordea huts inertea, gero eta presentzia handiagoa hartzen joango zen.

Erakusketak biltzen duen denbora-tartea Oteizak eta Chillidak nazioartean hartu zuten garrantzia agerian geratu zenean ere hasten da; 50eko urteetan izan zen, Europako eta Amerikako lehiaketa ospetsuenetan sari nagusienak lortu zituztenean. Oteizak Ohorezko Diploma lortu zuen Milango IX. Trienalean, 1951n, eta Chillidak 1954koan eskuratu zuen. Handik gutxira, 1957an, Oteizari Nazioarteko Eskultore Onenaren Saria eman zioten Sao Pauloko IV. Bienalean eta, hurrengo urtean, Chillidak Eskultura Sari Nagusia lortu zuen Veneziako XXIX. Bienalean.