Argizaiolak eta euskal kulturako beste hileta-elementu batzuk jasotzen dituen liburua aurkeztu dute

Argitalpen hau mugarri bat da euskal bibliografia etnografikoan, ehunka irudi biltzen baititu bolumen bakar batean, hala nola argizaiolak, oihalak, fuesak eta argimutilak.

Joseba Urretabizcayak eta Fernando Hualdek Argizaiola liburua aurkeztu dute Gordailua eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren laguntzarekin. Argitalpenak, zehatz-mehatz eta kontu handiz, hileta-errituekin eta heriotzaren euskal ikuspegiarekin zuzenean lotutako elementuak grafikoki dokumentatzen ditu. Azaldu dutenez, “lan hau mugarri bat da euskal bibliografia etnografikoan, ehunka irudi biltzen baititu bolumen bakar batean, hala nola argizaiolak, oihalak, fuesak eta argimutilak: eduki sinboliko, antropologiko eta espiritual handiko elementuak”.

Hala, liburuak argizaiolean jartzen du arreta berezia, egurra eta argizaria lotzen dituen pieza parekorik gabea den neurrian. Garai batean, etxeko emakumeek etxeko sua elizako familia-ehorzketara eramateko erabiltzen zuten. Pieza horiek egun jakin batzuetan erabiltzen ziren, hildakoei beste bizitza baterako bidean zuzendutako argia bizirik mantentzeko. “Antzinako praktika bat da, herri-erlijiotasuna ez ezik, kosmoikuskera bat ere erakusten duena. Honetan, suak, genealogiak eta transmisio matrilinealak funtsezko eginkizuna betetzen dute.

Euskal etnografian eta, bereziki, Gipuzkoako etnografian elementu enblematikorik bada, hura argizaiola da. “Itxuraz sinplea den objektu bat da, kultura-ondare deitzen dugun guztia biltzen duena: ondare higigarria, higiezinean bakarrik zentzua hartzen duena, elizan; emakumea tradizioaren eramaile delarik. Bi lanbide tradizionalen ondare materiala (zerrategia eta ebanisteria); eta ondare immateriala, pizteak familiak hildakoekin lotzen dituzten erritu-konplexuak aktibatzen baititu”.