[BIDEOA] ‘Kateriñe’ komikia, 1936ko gerrako zauri kolektibo baten adierazpena

Maitena Illarramendik eta Iñigo Sarasola marrazkilariak ondu dute lana eta hausnarketa eta oihu kolektibo bat piztea du helburu.

Maitena Illarramendik eta Iñigo Sarasola marrazkilariak Kateriñe komikia aurkeztu dute Erein argitaletxearen eskutik. Egileek beren amamak 1936ko gerran bizi izandakoak jaso dituzte lan honetan.

Illarramendik azaldu duenez, “istorio hau ez da hasten orain, ezta komikiaren lehen binetarekin ere. 1936ko uztailaren 19an hasi zen, gure amama Kateriñeren barruan, eta su baxuan gordeta egon da urte askoan. Orain oihu moduan atera da, irrintzi bihurtuta, eta guk forma eman diogu. Ez da oihu pertsonal bat soilik: beste askoren ahotsa ere bada. Gerrako zauri kolektibo baten adierazpena da, eta gaur egun ere bizirik dirau”.

Katerine “emakume sentsitiboa, intuitiboa eta memoria historiko bizikoa” zela adierazi dute egileek, “24 urterekin, gerrak eztanda egin zuenean, Tolosa utzi behar izan zuen eta bonbetatik ihesi ibili zen Donostia, Bilbo eta azkenean Hendaia zeharkatu zituen ihesean. Bizirik atera zen biktima bat izan zen”.

Komikian bi testigantza agertzen dira: aitonarena eta amamarena, “bi ikuspegi, bi min mota. Eta bi minen arteko elkarrizketa. Helburua da hausnarketa eta oihu kolektibo bat piztea”.

Aitona Eusko Jaurlaritzako agintarien txoferra izan zen eta “autoan eserita, lehen eskutik jasotzen zuen informazioa, elkarrizketak entzunez”.

Amamak, berriz, beti idazten zuen, “eguneroko bat zeraman, baina beldurragatik suntsitu egin zuen. Geroago, 80 urte pasata, berriz hasi zen. Guri ere beti kontatzen zizkigun gerra garaiko istorioak”.

Illarramendi Kateriñeren biloba da, eta testuak egokitzeaz arduratu da. Baina berez, “Kateriñe Letamendi bera da obra honen benetako autorea, nire amama, iturri testuak amamak idatzi zituelako”.

Egileek argi utzi dute, “ez da propaganda, ez da historia-liburu bat: bizipen erreal bat da, irakurlearen barren- barrenera heltzeko egina. Gerra ez da bonbak bakarrik: etxea galtzea, senideak galtzea, ihes egitea, beldurra hezurretaraino sartzea. Amama negarrez ikustea da, eta orain bere malkoak hitz bihurtzea”.